سخن گفتن از حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) فراتر از اندیشه‌ی بشری است. بنابراین باید شناخت او را در کلمات خدا و رسولش یافت. آیاتی در قرآن کریم مطرح است که هم اهل سنت و هم شیعه، اتفاق نظر دارند که راجع به حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) می‌باشد.
اسم فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) در هیچ جای قرآن به صراحت بیان نشده اما آیاتی در قرآن مطرح است که به نقل از شیعه و سنی مراد فاطمه (سلام‌الله‌علیها) می‌باشد.
در بخش قبلی به سه نمونه از آیات اشاره شد در این نوشتار نیز به دو آیه دیگر می‌پرداریم:
۱. آیه ذا القربی
واژه «ذوالقربی» به معنای نزدیکان است و در قرآن کریم در چند مورد، از جمله آیه خمس «وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِن کُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَمَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا یَوْمَ الْفُرْقَانِ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ [انفال/۴۱] و بدانید که هر چیزى را به غنیمت گرفتید یک پنجم آن براى خدا و پیامبر و براى خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راهماندگان است اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایى [حق از باطل] روزى که آن دو گروه با هم روبرو شدند نازل کردیم ایمان آوردهاید و خدا بر هر چیزى تواناست»
و آیه ذوالقربی «وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا [اسرا/۲۶] و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راهمانده را [دستگیرى کن] و ولخرجى و اسراف مکن» به کار رفته است.
مصداق بارز آیه ذوالقربی، حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) است؛ زیرا در روایات آمده است که چون این آیه نازل شد، رسول‌خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) را فراخواند و فدک را به وی بخشید.[۱]
هم‌چنین مفسّران شیعه وسنّی مانند طبری، با الهام از روایات، می‌نویسند: امام سجاد (علیه‌السلام)، در دوران اسارت وقتی همراه قافله و اسرا به شام رسید، در مقام محاجّه با آنان که اسرای اهل‌بیت را بی دین و خارجی می‌خواندند، با استناد به این آیه فرمودند: مراد از (ذا القربی) ما هستیم.[۲]
۲. آیه ایثار
براساس برخی روایات، مردی خدمت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، آمد و از گرسنگی شکایت کرد. آن حضرت او را به خانه همسرانش راهنمایی کرد، اما آنان گفتند ما چیزی جز آب نداریم. سپس آن حضرت فرمود: «چه کسی امشب او را میهمان می‌کند؟» امیرالمومنین(علیه‌السلام) اعلام آمادگی کرد و آن مرد را به خانه برد.
حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) فرمود: «ما چیزی جز غذای فرزندان‌مان نداریم، اما میهمان را بر خودمان ترجیح می‌دهیم».
امیرالمومنین(علیه‌السلام) نیز فرمود: «کودکان را بخوابان و من چراغ را برای میهمان خاموش می‌کنم».
آنان چنین کردند و میهمان، غذایش را خورد و چون صبح شد خداوند این آیه را نازل کرد: «وَالَّذِینَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِن قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ [حشر/۹] و نیز کسانى که قبل از [مهاجران] در [مدینه] جاى گرفته و ایمان آوردهاند هر کس را که به سوى آنان کوچ کرده دوست دارند و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدى نمىیابند و هر چند در خودشان احتیاجى [مبرم] باشد، آنها را بر خودشان مقدم مىدارند و هر کس از خست نفس خود مصون ماند ایشانند که رستگارانند». که به آن آیه ایثار گفته‌اند در شأن آنان نازل فرمود.[۳]
پس حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) همتای قرآن کریم است، همتای نبوت است، همتای رسالت است، همتای ولایت است؛ چیزی از ولی الله مطلق کم ندارد، این‌ها یک نورند و مانند آن. این گونه از مباحث به هر نتیجه‌ای که منتهی بشود برای ما ثمره اعتقادی دارد.
------------------
پی نوشت
[۱]. شواهد التنزیل، حسکانی، ج ١، ص ۴۴٠؛ مقتل الحسین، خوارزمی، ص١٠٧؛ الدرالمنثور، سیوطی، ج ۴، ص ١٧٧.
[۲]. احتجاج طبرسی ، ج ۲، ص ۳۳.
[۳]. شواهد التنزیل، ج ٢، ص ٣٣١.