عالی نیوز به نقل از رهروان ولایت ـ درباره اینکه چرا باید نماز رو به قبله واحد خوانده شود، هم در قرآن و هم در روایات صراحتا به این مسئله اشاره شده است. خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید: «فَأَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ»؛[1]«به هر سوی رو نمایید وجه خداوند بدان سمت است»،با توجه به آیه مشخص می شود، از این جهت کعبه خصوصیتی ندارد، یعنی چنین نیست که اگر انسان رو به کعبه نبود، رو به خدا نباشد، بنا بر این رو به کعبه بودن در برخی امور،‌ نظیر نماز، ذبح یا حرمت رو یا پشت به کعبه بودن در پاره‌ای موارد، تنها در محدوده احکام فقهی است و گرنه هیچ جهتی را نمی توان درباره خداوند مشخص کرد.[2]
اما در آیات قرآن و سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) دستور داده شده که برخی اعمال عبادی (نماز و ..) و غیر عبادی باید رو به قبله انجام گیرد. مثلا قرآن کریم فرمود: «فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ؛ [3] پس روی به طرف مسجد الحرام کن و شما مسلمانان هر کجا باشید، در نماز روی بدان جانب نمایید». در رساله مراجع هم چنین آمده که: خانهٔ کعبه -که در مکه معظمه می باشد قبله است و باید روبروی آن نماز خواند ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند کافی است و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات، باید رو به قبله انجام گیرد.[4]
احکام قبله
حضرت آیت الله خامنه ای
س: مى‌خواستم بدانم که در نماز انحراف از قبله تا چه حد مجاز است و به نماز لطمه‌اى نمى‌زند؟
ج: عالماً و عامداً نباید منحرف شود ولى اگر قبله را نداند و یا فراموش کند و از قبله منحرف شود و نماز بخواند و بعد متوجه شود، اگر به حدّ دست راست و یا دست چپ قبله نرسیده باشد (یعنى کمتر از 90 درجه باشد)، نمازش صحیح است.[5]
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
س: اگر شخصى به غیر جهت قبله به نماز ایستاد ما نیز مى دانیم که جهت قبله بر عکس است آیا وظیفه داریم به وى اعلام کنیم؟ امر به معروف و نهى از منکر در این جا لازم است؟
ج: لازم نیست ولى بهتر است.[6]
حضرت آیت الله بهجت
س: اگر نمازگزار مقدار کمى از قبله منحرف باشد، براى نماز اشکال دارد؟
ج: عمدا نباید منحرف باشد، مگر به اندازه‏ ى پهناى یک انگشت که بخشوده است.
س: کسى بعد از اتمام نمازش مى ‏فهمد که مقدارى از قبله منحرف بوده، در این صورت نماز او چه حکمى دارد؟
ج: اگر انحراف او بیشتر از طرف راست و طرف چپ قبله بوده است، در صورتى که داخل وقت نماز متوجه شود، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته است، در وجوب قضا تامل است.
س: اگر در بین نماز متوجه شویم که جهت قبله را نادرست ایستاده ‏ایم، چه کار باید بکنیم؟
ج: اگر انحراف در بین طرف راست و چپ او بوده و قبله در پشت قرار نگرفته باشد، به طرف قبله متوجه مى ‏شود و بقیه نمازش را مى ‏خواند و صحیح است؛ ولى اگر پشت به قبله بوده و یا کاملاً به طرف راست یا چپ بوده، نماز را قطع مى‏ کند و دوباره رو به قبله نماز مى ‏خواند.
س: به نظر جناب‏عالى، تا چند درجه انحراف از قبله جایز است و نماز ما اشکال پیدا نمى ‏کند؟
ج:  عمدا انحراف جایز نیست و باید صدق عرفی توجه به قبله محفوظ باشد؛ مگر به اندازه ‏ى پهناى یک انگشت که بخشوده است.[7]

-------------------------------------------------------

پی نوشت:

1- بقره، آیه 115.

2- جوادی آملی، صهبای حج، نشر مرکز اسراء، قم، 1383ش، ص226.

3- بقره،آیه 144.

4- رساله 13 مرجع، دفتر انتشارات اسلامی، مسئله 776 .

5- برگرفته از سایت آیت الله خامنه ای

6- برگرفته از سایت آیت الله مکارم شیرازی

7- برگرفته از سایت آیت الله بهجت