ادیان آسمانی در حقیقت مانند آب زلال و شف‍ّافی هستند که از آسمان نازل می‌گردند که در آغاز، به صفا و پاکی باران و روشنایی آفتاب هستند، ولی با تماس افکار منحطّ جاهلان و دست های آلوده مغرضان و آمیختگی با عادات و خرافات، گاهی چنان تحریف می‌شوند که جاذبه خود را از دست می‌دهند. یکی از رسالت های امام زمان ـ علیه السّلام ـ پیراستن اسلام از این آلودگی‌ها و خرافات و پیرایه‌ها، و به تعبیر دیگر، نوسازی بنای بنای شکوهمند اسلام است. به همین دلیل، در پاره‌ای از روایات از این نوسازی (تعبیر به امر جدید شده است.

امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: اذا خرج القائِمُ یقوم بِاَمرٍ جدید و کتابٍ جدیدٍ و سُنُّةٍ جدید و قَضاءِ جَدیدٍ.(1) هنگامی که قائم خروج کند، امر جدید. کتاب جدید، روش و سنت جدید و داوری جدیدی باخود می‌آورد یعنی در آن زمان، اسلام را آنچنان از لابلای انبوه خرافات و تحریف‌ها و تفاسیر نادرست بیرون می‌کشد که گویی بنایی کاملاً نو و جدید ساخته است.
البته تذکر این نکته ضرورت دارد که علی‌رغم تصوری که در میان مردم وجود دارد در روایات امام مهدی ـ علیه السّلام ـ آورندة «دین جدید» معرفی نشده است و واژة «دین جدید» در هیچ یک از روایات مربوط به امام مهدی ـ علیه السّلام ـ ذکر نشده است. با این وجود در مورد دستورات و آیین حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ دو دسته روایت وارد شده است. یک دسته منشأ پیدایش این فکر شده است که حضرت دارای آیین جدیدی است. که نخست به این دسته از روایات اشاره می کنیم.
دسته اول: روایاتی که منشأ توهم دین جدید شده است و آنها عبارتند از:
1. از امام صادق ـ علیه السّلام ـ از سیره حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ سوال شد حضرت چنین فرمودند:
یَصْنَعُ ما صَنَعَ رسول الله، یَهْدِمُ ما کانَ قَبْلَهُ کَما هَدُمَ رسول الله اَمْرَ الجاهِلیه و یَسْتَأنِفُ الاسلامَ جَدیداً.(2)
همان کاری را که رسول خدا انجام داد. مهدی انجام می‌دهد. بدعت های موجود را خراب می‌کند، چنانکه رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله وسلم ـ اساس جاهلیت را منهدم نمود سپس اسلام را از نو بنا می‌کند.
2. شخصی بنام ابو خدیجه از حضرت صادق نقل می‌کند که حضرت فرمود: اِذا خرَجَ القائمُ جاءَ بِاَمْرٍ جدیدٍ کَما دَعا رسول الله فی بَدْءِ الاِسلام اِلی اَمْرٍ جَدید.(3) هنگامی که قائم ظهور کرد با امر جدید خواهد آمد چنانکه رسول خدا در آغاز اسلام مردم را به امر جدید دعوت می‌کرد.
دسته دوم روایات که مبین روایات فوق هستند واز آنها استفاده می‌شود که حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ مروج دین جدش پیامبر اسلام است:
1. ابو سعید خدری از رسول خدا روایت می‌کند که حضرت فرمود: یَخْرُجُ رَجُلُ مِنْ اَهْلِبَیْتی و یَعْمَلُ بِسُنَّتی.(4) یکی از اهل بیت من قیام می‌کند و به سنت و روش من عمل می‌کند.
2. وَ اَنَّ الثانی عشر مِنْ وُلْدی یَغیبُ حتی لا یُری وَ یَأْتی عَلی اُمَّتی بِزَمَنٍ لا یَبْقی مِنَ الاِسْلام اِلاّ اِسْمُهُ...(5) دوازدهمی از فرزندانم به طوری غایب می‌شود که اصلاً دیده نمی‌شود. زمانی خواهد آمد که از اسلام جز اسمی و از قرآن جز رسم و اثری باقی نمی‌ماند، در آن هنگام خدا به وی اجازه نهضت می‌دهد و به وسیلة او اسلام را تقویت کرده و تجدیدش می‌کند. و چندین روایت دیگر به همین مضمون وجود دارد.
چنانکه ملاحظه فرمودید این احادیث بالصراحه دلالت دارند بر اینکه برنامه امام زمان و رفتارش ترویج و بسط اسلام و تجدید قرآن است و به منظور اجرای سنت های پیامبر مقاتله می‌کند. بنابراین، اگر اجمالی در دسته اول وجود داشت با توضیحاتی که در این احادیث آمده است برطرف می‌شود.
در مجموع باید احادیث را به گونه‌ای تفسیر کرد که رفع شبهه شود بدین معنا و بیان که در زمان غیبت، بدعت هایی در دین گذاشته می‌شود و احکامی از اسلام و قرآن بر طبق میل مردم تأویل و تفسیر می‌شود و بسیاری از حدود و احکام چنان فراموش می‌شوند که گویا اصلاً از اسلام نبودند. وقتی که مهدی ـ علیه السّلام ـ ظهور کند بدعت ها را باطل می‌کند واحکام خدا و قرآن را صادر می‌نماید. حدود را بدون سهل انگاری اجرا می‌کند و معلوم است که برای مردم چنین برنامه‌ای تازگی دارد. مردمی که ارکان و اصول مسلّمه اسلام را رها کرده و تنها به برخی ظواهر آن اکتفا نموده، از اسلام فقط نماز و روزه و اجتناب از نجاسات چیزی نمی‌دانند، بعضیها دین را در مسجد محصور کرده و حقیقت آن در عمل و حرکت شان نفوذ ندارد. در کوچه و بازار، دانشگاهها و... اثری از اسلام نیست. محرمات الهی را با حیله‌های گوناگون و تأویلات صوری جایز می‌شمارند.
از ادای حقوق واجبه خودداری می‌نمایند به دلخواه خود احکام و آیات را تفسیر می‌کنند. از قرآن فقط به قرائت، تجوید و احترام صوری اکتفا می‌کنند. اگر امام زمان ـ علیه السّلام ـ ظاهر شود و بگوید: شما از حقیقت و گوهر دین دور افتادید و آیات و احادیث را بر خلاف واقع تفسیر کرده‌اید. چرا حقیقت نورانی قرآن و اسلام را رها کرده‌اید و به ظواهر قناعت کرده‌اید؟
دستورات اخلاقی و اجتماعی را باید از ارکان اسلام بدانید و جزء برنامة عملی خویش قرار دهید و اسلام را در مساجد محصور نکنید و با حیله‌ها از زیربار احکام خدا شانه خالی نکنید، وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را به طور واقعی آن انجام دهید و فلان عمل، بدعت است آن را ترک کنید و از اسلام و دین خدا ندانید. قطعاً چنین دین و برنامه‌ای برای مردم تازگی دارد زیرا تا کنون اسلام را به شکل دیگر تصور کرده بودند، آنان می‌پنداشتند ترقی و عظمت اسلام در تزئین مساجد و مناره‌های بلند است موقعی که امام زمان ـ علیه السّلام ـ بفرماید عظمت اسلام، عمل صالح و راستی و درستی و امانت و وفای به عهد و اجتناب از حرام و ... است. برای مردم تازگی دارد. این است معنای آیین جدید نه آنکه حضرت دین و آئین جدید به همراه می‌آورد که غیر از دین و آئین پیامبر است. بلکه دین پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلم ـ را از خرافات و بدعت ها و آلودگی ها بیرون می‌آورد آنطور که تا به امروز نبود.

پاورقی:

1. اثبات الهداة ، شیخ حر عاملی ، ج 7 ، ص 83.
2. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 352، بیروت، مؤسسه الوفاء.
3. همان ، ص 83.
4. بحارالانوار، ج 51، ص 82.
5. آیت الله صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص 98، قم، انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات