وبگاه عالی نیوز

انسان در جهانی زندگی می کند که جزئی از آن محسوب می شود و لذا بیگانه ی از این عالم نیست، یعنی نمی تواند بگوید هر کاری که انجام می دهم به خودم مربوط می شود و اصلا کاری به این جهان و بقیه مخلوقات ندارم. نتیجه این تفکر همان می شود که به عنوان مثال، کسی برای استفاده خود آتشی را در جمع روشن کند، ولی دود آن به چشم همه برود. آیا در اینجا می توان گفت من کاری به بقیه ندارم؟
مهم تر از این رابطه دو سویه (انسان و حوادث جهان)، رابطه ی گناهان جدید و بلاهای جدید است که در کلام معصومین (علیهم السلام) آمده است، یعنی علاوه بر اینکه رفتار انسان در حوادث عالم تاثیر می گذارد، بلکه نافرمانی خداوند که به شکل های جدیدی بروز می کند، بلاهای جدیدی را در پی دارد.

گناهان جدید، بلاهای جدید
امیر المومنین (علیه السلام) در دعای کمیل به خداوند عرضه می دارد: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ‏ الْبَلَاءَ [1] خدایا مرا ببخش بخاطر گناهانی که موجب نزول بلا می شوند.» طبق این فقره از دعا یعنی گناهانی وجود دارند که باعث نزول بلاء می شوند.
شاهد بر این فقره ی دعای کمیل، این کلام امام موسی کاظم (علیه السلام) است که می فرمایند: «هرگاه مردم گناهی را مرتکب شوند که قبلا انجام نمی دانند، خداوند هم بلاهای جدیدی برای آنان می فرستد.» [2]
به عنوان مثال می توان از بیمارهای جدیدی نام برد که تا راه درمان آن کشف شود، بسیاری از انسان ها را به کام مرگ می کشاند. البته بلاها منحصر در حوداث عالم نیستند و بسیاری از مرض های روحی که در گذشته وجود نداشت ولی امروزه بوجود آمده است را تا حدودی می توان معلول رفتارهای سوء انسان ها دانست.

تاثیر رفتار انسان بر حوادث جهان
در اینجا لازم است توضیحی پیرامون بلا و مصیبت و رابطه آن با رفتار انسان ها داده شود.
انواع مصیبت و بلاء:
1: مصائبى که در زندگى انسان وجود دارد و اراده بشر کمترین تأثیرى در آن ندارد؛ مانند مرگ، که قرآن در مورد حتمیت آن می فرماید: «أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فی بُرُوجٍ مُشَیَّدَة [نساء/78] هر جا باشید، مرگ شما را در می‌یابد؛ هر چند در برجهای محکم باشید.» بنابراین مرگ یک سنت الهیست و در طبیعت زندگی انسان ها سرشته شده است.
2: مصائبى که انسان به نحوى در آنها نقش دارد: مانند آشوب ها، جنگ ها و تصادفات جاده ای و... خداوند در قرآن در مورد قضیه جنگ احد می فرماید: «أَوَ لَمَّا أَصابَتْکُمْ مُصیبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَیْها قُلْتُمْ أَنَّى هذا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِکُم [آل عمران/165] آیا هنگامی که مصیبتی به شما رسید، در حالی که دو برابر آن را (در میدان جنگ بدر بر دشمن) وارد ساخته بودید، گفتید: این مصیبت از کجاست؟ بگو: از ناحیه خود شماست.»
مصائب قسم دوم که انسان ها در آنها نقش دارند نیز یا نتیجه رفتار فردی است و یا نتیجه رفتار و گناه اجتماعی، که قرآن می فرماید: «ظَهَرَ الْفِسادُ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِى النَّاسِ لِیُذِیْقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ [روم/41] فساد در خشکى و دریا به خاطر اعمال مردم، آشکار شد، تا نتیجه بعضى از اعمالى را که انجام داده اند به آنها بچشاند، شاید باز گردند.»
در این آیه قرآن از گناهانی یاد می کند که نتیجه اش دامن همه را می گیرد. مرحوم علامه طباطبایی در این مورد می فرماید: «میان اعمال انسان و نظام تکوینى زندگى، ارتباط و پیوند نزدیکى وجود دارد، که اگر بر طریق فطرت و قوانین آفرینش گام بردارند، برکات الهى شامل حال آنها مى شود، و هر گاه فاسد شوند زندگى آنها به فساد مى گراید.» [3]
بلاها و مصائب خانمان سوزی همانند سیل و زلزله و صاعقه به کیفر کردار انسان دامن گیر او می شود، چنان که قرآن کریم سیل عرم (طوفان، باد شدید)، طوفان نوح، صاعقه ثمود و... از همین دست حوادث به شمار می آیند.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: «بدانید هیچ سالی پر باران تر از سال دیگر نیست، بلکه [خدا] آن را در هر منطقه ای بخواهد فرو می آورد. به راستی زمانی که جامعه ای مرتکب گناهان شود، خدا بارانی که برای آن ها قرار داده بود در آن سال در آنجا نازل نکرده، در بیابان های وسیع، دریاها و کوه ها نازل می کند.» [4]

نتیجه:
حوادث عالم تا اندازه ای تابع اعمال انسان هاست، یعنی اگر انسان ها از خدا اطاعت کنند و راه بندگی او را بپیماند، درهای رحمت و برکات الهی بر روی آنان گشوده می شود و چنانچه از راه بندگی منحرف شوند و در وادی گمراهی قدم نهند در جامعه انسانی فساد پدید می آید و دامنه اش خشکی و دریا را فرا می گیرد و اگر عصیان و سرکشی بندگان به اشکال جدیدی بروز پیدا کند خداوند هم برای آنها بلاهای جدیدی نازل می کند.

__________________
پی نوشت:
[1]. مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، طوسى، محمد بن الحسن‏، تاریخ وفات مؤلف: 460 ق‏، محقق / مصحح: ندارد، موضوع: ادعیه و زیارات‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 1، ناشر: مؤسسة فقه الشیعة، مکان چاپ: بیروت‏، سال چاپ: 1411 ق‏، ج2، ص844.
[2]. الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب‏، تاریخ وفات مؤلف: 329 ق‏، محقق / مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، موضوع: کتب اربعه‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 8، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، مکان چاپ: تهران‏، سال چاپ: 1407 ق‏، ج 2، ص 275.
[3]. المیزان فى تفسیر القرآن، طباطبایى سید محمد حسین، موضوع: قرآن به قرآن و اجتهادى، قرن: چهاردهم، زبان: عربى، مذهب: شیعى، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم، مکان چاپ: قم، سال چاپ: 1417، ج‏18، ص59.
[4]. الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب‏، تاریخ وفات مؤلف: 329 ق‏، محقق / مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، موضوع: کتب اربعه‏، زبان: عربى‏، تعداد جلد: 8، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، مکان چاپ: تهران‏، سال چاپ: 1407 ق‏، ج5، ص374.

* به نقل از رهروان ولایت ؛ نویسنده: تسنیم