شاخص کیفیت هوا (AQI) یک عدد است که از آن برای توصیف وضعیت آلودگی هوا استفاده می‌شود.
با افزایش عدی شاخص کیفیت هوا، درصد بیشتری از مردم احتمالاً دچار پیامدهای بهداشتی نابجای شدید ناشی از آلودگی هوا می‌شوند. کشورهای متفاوت بر حسب استانداردهای ملی متفاوتی که دارند شاخص‌های کیفیت هوای خاص خودشان را دارند.
مقادیر شاخص کیفیت هوا معمولاً به صورت طیف‌هایی گروه‌بندی می‌شوند. هر طیف با یک نام توصیف‌کننده، یک کدرنگی و توصیه‌های استانداردشده بهداشت عمومی مشخص می‌شود.
پیامدهای بهداشتی در طیف‌های شاخص کیفیت هوا این‌گونه توصیف می‌شوند:
۱- هوای پاک (۰ تا ۵۰): کیفیت هوا خوب است پیامدی بهداشتی ندارد.
۲- هوای سالم (۵۱ تا ۱۰۰): کیفیت هوا قابل‌قبول است؛ اما برخی از مواد آلاینده ممکن است مشکلات مختصری برای شماری از افراد به‌طور غیرمعمول حساس به آلودگی هوا ایجاد کنند.
۳- هوای ناسالم برای گروه‌های حساس (۱۰۱-۱۵۰): افراد گروه حساس ازجمله افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی مانند آسم، افراد دارای بیماری قلبی، کودکان و سالمندان ممکن است دچار مشکل و ناراحتی تنفسی شوند.
۴- هوای ناسالم (۱۵۱-۲۰۰): همه افراد در صورت قرار گرفتن درازمدت در معرض هوای با این شدت آلودگی ممکن است دچار علائم تنفسی شوند؛ افراد گروه حساس ممکن است دچار پیامدهای بیشتری شوند.
۵- بسیار ناسالم (۲۰۱-۳۰۰): هشدار درباره بروز وضعیت اضطراری بهداشتی. با احتمال بیشتر سلامت همه جمعیت به خطر می‌افتد.
۶- خطرناک (۳۰۰- ۵۰۰): وضعیت اضطراری هشدار بهداشتی. همه افراد ممکن است دچار پیامدهای بهداشتی وخیم شوند.
محاسبه AQI نیاز به اندازه‌گیری غلظت یک ماده آلاینده در طول یک دوره میانگین مشخص دارد که به وسیله ایستگاه‌های پایش هوا یا مدل‌ها به دست می‌آید. غلظت یک ماده آلاینده و مدت زمان حضور آن بیانگر دوز یک آلاینده هوا است
پیامدهای بهداشتی مربوط به هر دوز معین از پژوهش‌های اپیدمیولوژیک یا همه‌گیرشناختی به دست می‌آید. آلاینده‌های هوا قدرت یکسانی ندارد و ضریبی که برای تبدیل غلظت آلاینده به AQI استفاده می‌شود بسته نوع آلاینده متفاوت است.
بسیاری از کشورها میزان‌های ذرات معلق، اوزون در سطح زمین، دی‌اکسید گوگرد، مونوکسید کربن و دی‌اکسید نیتروژن موجود در هوا پایش و شاخص کیفیت هوا را بر اساس آن‌ها محاسبه می‌کنند.
