حضرت امام ( ره ) در ساعت 20:22 بعداز ظهر روز شنبه سیزدهم خرداد ماه سال 1368 به وصال محبوب خویش شتافته و رحلت مى نمایند . و در صبح روز بعد یعنى 14 خرداد ساعت 7 صبح اولین خبرى که از رادیوى سراسرى ایران با صداى حیاتى گوینده رادیو به جهان مخابره شد به شرح زیر بود : « انا لله و انا الیه راجعون روح بلند پیشواى مسلمانان و رهبر آزادگان جهان ، حضرت امام خمینى به ملکوت اعلا پیوست . . . » روز چهاردهم 1368 , مجلس خبرگان رهبری تشکیل گردید و پس از قرائت وصیتنامه امام خمینى توسط حضرت آیه الله خامنه اى که دو ساعت و نیم طول کشید , بحث و تبادل نظر براى تعیین جانشینى امام خمینى و رهبر انقلاب اسلامى آغاز شد و پس از چندین ساعت سرانجام حضرت آیه الله خامنه اى ( رئیس جمهور وقت ) که خود از شاگردان امام خمینى سلام الله علیه و از چهره هاى درخشان انقلاب اسلامى و از یاوران قیام 15 خرداد بود و در تمام دوران نهضت امام در همه فراز و نشیبها در جمع دیگر یاوران انقلاب جانبازى کرده بود , به اتفاق آرا براى این رسالت خطیر برگزیده شد . جهت آشنایى کامل با موضوعات مختلفى که پیرامون انتخاب آیت الله خامنه اى به رهبرى نظام اسلامى در اجلاس فوق العاده خبرگان بعد از رحلت حضرت امام ( ره ) اتفاق افتاد و مسائل مرتبط با آن ، بخشى از کتاب « پرسش ها و پاسخ هایى درباره مجلس خبرگان رهبرى ، تهیه شده توسط دبیرخانه مجلس خبرگان » ارائه مى شود : اجلاس فوق العاده و چگونگى انتخاب مقام معظم رهبرى : . 1 آیا پیش از رحلت حضرت امامقدس سره ، مجلس خبرگان براى شناسایى افرادى که در مظان رهبرى قرار داشتند ، کارى کرده بود ؟ آیا اساساً چنین مسؤولیتى را بر عهده داشت یا نه ؟ پاسخ : یکى از وظایفى که براى کمیسیون اصل یکصدوهفتم و یکصدونهم قانوناساسى به تصویب رسیده است ، شناسایى افرادى است که در مظان رهبرى قرار دارند . ماده 18 آییننامه داخلى مجلس خبرگان ، خامنهاى آشکارا اقدامى مصالحهآمیز براى پر کردن خلأ قدرت ، در دوران عزادارى بود . جدال واقعى قدرت ، به بعد موکول شده است . قم : معارف ، 1385 ) پرسش 20 . خبرگان رهبرى در انتخاب آیت الله خامنه اى براى رهبرى نظام ، چه معیارهایى را مد نظر داشتند ؟ عملکرد خبرگان رهبرى در انتخاب مقام معظم رهبرى ، بر اساس احراز دقیق و کامل شرایط و صلاحیتهاى مذکور در اصل پنجم و اصل یکصدونهم قانوناساسى ، صورت پذیرفت . در اینجا به صورت خلاصه به پارهاى از ویژگىها و صلاحیتهاى حضرت آیتاللّه خامنهاى براى احراز منصب رهبرى نظام ، که مد نظر خبرگان رهبرى در شناسایى و معرفى ایشان به عنوان ولى فقیه جامع الشرایط وشایسته ترین فرد براى رهبرى بود ، اشاره مى شود : یک . صلاحیت علمى یکم . اجتهاد آیتاللَّهخامنهاى از سوى بسیارى از مراجع و بزرگان - از جمله حضرت امام ( ره ) - از قبل تصدیق شده بوده است . چنانکه حضرت امامقدس سره بارها صلاحیتها و صفات والاى شخصیت ایشان را در تعابیرى مختلف بیان کرده بودند و مى فرمایند : « . . . جناب عالى را یکى از بازوهاى تواناى جمهورى اسلامى مىدانم و شما را چون برادرى ، که آشنا به مسائل فقه و متعهد به آن هستید و از مبانى فقه مربوط به ولایت مطلقه فقیه جداً جانبدارى مىکنید ، مىدانم و در بین دوستان و متعهدان به اسلام و مبانى اسلامى ، از جمله افراد نادرى هستید که چون خورشید ، روشنى مىدهید . » [ [ 1 و آیت الله فاضل لنکرانى ، از مراجع عظام تقلید نیز مى فرماید : « بنده به عنوان کسى که هم عضو مجلس خبرگان هستم و هم این که آشنایى با آیت الله خامنهاى دارم ، عرض مىکنم که ایشان اهل نظر و اهل اجتهاد هستند . . . به نظر من ایشان یک فقیه و یک مجتهد است . » [ [ 2 دوّم . همه رسالههاى عملیه نوشتهاند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسى شهادت دهند ، اجتهاد او قابل قبول است این در حالى است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم - که مرکب از دهها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ایشان را به مرجعیت پذیرفتند . همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است : چیزى به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند . بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه ، ایشان را مرجع مىدانند . سوّم . درس خارج مقام معظم رهبرى - که در آن بسیارى از فضلا شرکت کرده و همگى به وزانت علمى آن شهادت مىدهند دلیل بر بنیه علمى نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است . این توان علمى سابق بر رهبرى و حتى ریاست جمهورى ایشان است نه اینکه ایشان پس از رهبرى ، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند . دو . صلاحیت اخلاقى ( عدالت و تقواى لازم ) صلاحیت اخلاقى مقام معظم رهبرى نیز از امورى است که در رفتار و عملکردهاى فردى و اجتماعى ایشان - از زمان کودکى ، جوانى و مبارزات سیاسى و نیز مسؤولیتهاى متعددى که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشتهاند به روشنى قابل اثبات بوده و تمام اشخاصى که از نزدیک با معظمله در ارتباطاند ، گواه بر این مدعا هستند . چنانکه آیت الله العظمى بهاء الدینى ( رضوان الله علیه ) از علما و عرفاى بزرگ معاصر مى فرمایند : « . . . از همان زمان ، رهبرى را در آقاى خامنهاى مىدیدم ، چرا که ایشان ذخیره الهى براى بعد از امام بوده است . باید او را در اهدافش یارى کنیم . باید توجه داشته باشیم که مخالفتبا ولایت فقیه ، کار سادهاى نیست . » [ [ 3 سه . توانایىهاى شخصى در بند سوم اصل یکصد و نهم « بینش صحیح سیاسى و اجتماعى ، تدبیر ، شجاعت ، مدیریت و قدرت کافى براى رهبرى » از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است . یکم . مقصود از « بینش صحیح سیاسى و اجتماعى » آن است که رهبر ، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایاى سیاسى آگاه باشد که بر آن اساس ، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهتگیرىهاى ظریف بینالمللى ، تصمیمات بجا ، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند . دوّم . « مدیریت و تدبیر » عبارت از مجموعه استعدادهایى است که در شرایط خاص ، در رهبرى بارز و ظاهر مىشود و او را در اجراى وظایف سنگین خود یارى مىکند . کشف این استعدادها از جمله مواردى است که در تعیین رهبر ، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد . سوّم . « قدرت و شجاعت » نیز از جمله شرایطى است که یا از برجستگىهاى علمى و اخلاقى ناشى مىشود و یا آنکه در زمره استعدادهاى درونى رهبر به شمار مىرود . به هر حال مقام شامخ رهبرى چنین مراتبى را مىطلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبرى ، باید به این موضوع توجه جدى داشت . مقام معظم رهبرى تاکنون توانایىهاى فوقالعادهاى در راستاى رهبرى و مدیریت جامعه ، خصوصاً در مواقع بحرانى و سرنوشتساز ، از خود بروز دادهاند . از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسى و اجتماعى و قدرت و شجاعت بالایى برخوردار مىباشند . این مهم با مرورى بر پیشینه مدیریتى و سوابق درخشان ایشان در شوراى انقلاب ، مجلس خبرگان رهبرى ، مجلس شوراى اسلامى ، دوران ریاست جمهورى ، سختترین شرایط ناشى از جنگ و محاصرههاى بینالمللى ، بیش از یک دهه رهبرى نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیبها و مشکلات متعدد داخلى و بینالمللى به خوبى قابل اثبات است و مبیّن کارآمدى ، شجاعت ، صلابت در سخن و پایدارى در هدف ، تدبیر و مدیریت تواناى ایشان در مسؤولیتهاى خطیر مى باشد . [ [ 4 آخرین مرحلهاى که شایسته است مورد توجه قرار گیرد ، انتخاب قانونى ایشان از سوى خبرگان رهبرى است . این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایى ، مهمترین دلیل بر شایستگى ایشان براى رهبرى نظام اسلامى است : . 1 دارا بودن شرایط لازم براى رهبرى در حضرت آیت الله خامنهاى و احراز این شرایط از سوى خبرگان ، به عنوان بهترین و شایستهترین فردى که قدرت و توانایى رهبرى نظام را دارد . این مسأله از سوى اکثریت قاطع اعضاى مجلس خبرگان تأیید شد . . 2 تأکید امام خمینى ( ره ) بر شایستگى آیتالله خامنهاى براى رهبرى نظام حضرت امام در موارد متعددى به شایستگى ایشان تصریح کردهاند . جناب آقای هاشمى رفسنجانى در مجلس خبرگان رهبرى در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد : در قضایاى مهدى هاشمى همراه با آقایان خامنهاى ، موسوى اردبیلى و میرحسین موسوى خدمت امام راحل رسیدیم و سید احمد خمینى نیز حضور داشت . در آنجا به امام گفتیم : شما با اقدامات خود ما را درباره رهبرى آینده در بنبست قرار مىدهید . امام با اشاره به آقاى خامنهاى فرمود : « در میان شما کسى است که شایسته رهبرى است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت » . مرحوم حجتالاسلام سیداحمد خمینى ( ره ) نیز نقل نموده که امام راحل فرمود : « آقاى خامنهاى شایسته رهبرى است » و همچنین ایشان خطاب به مقام معظم رهبرى مى گویند : « حضرت امام بارها از جناب عالى به عنوان مجتهدى مسلم و بهترین فرد براى رهبرى نام بردند . » [ [ 5 واکنش علما و شخصیت ها پس از این انتخاب ، مراجع بزرگوار تقلید ، علما و شخصیتهاى مذهبى ، سیاسى ، فرهنگى و . . . ، هر یک در پیامها ، سخنرانىها ، مصاحبهها ، با تمجید فراوان از این انتخاب ، آن را « هدایتى الهى » ، « انتخابى شایسته » ، « مایه دلگرمى و امیدوارى ملت ایران و یأس دشمنان » شمرده ، از ایشان با عنوان « شخصیتى ممتاز » ، « واجد همه شرایط رهبرى » و « صالحترین فرد براى این منصب » نام بردند . [ [ 6 به عنوان نمونه آیت الله العظمى اراکى ( رحمه الله علیه ) در پیامى به مقام معظم رهبرى فرمودند : « انتخاب شایسته حضرت عالى به مقام رهبرى جمهورى اسلامى ایران ، مایه دلگرمى و امیدوارى ملت قهرمان ایران است . » [ [ 7 و آیت اللّه العظمى گلپایگانى ( ره ) در بخشى از پیام خود خطاب به ایشان چنین مى نگارد : « از خداوند متعال مسألت دارم که تأییدات خود را بر شما در منصب حساس رهبرى جمهورى اسلامى ایران مستدام بدارد » [ [ 8 و آیت اللّه یوسف صانعى نیز چنین بیان مى نماید : « آیت اللّه خامنهاى ، نه تنها مجتهد مسلّم مىباشد ، بلکه فقیه جامع الشرایط واجبالاتباع مىباشد . » [ [ 9 و آیت اللّه العظمى میرزا هاشم آملى نیز چنین بیان داشت : « انتخاب شایسته شما از سوى مجلس خبرگان ، موجب امید و آرامش گردید چرا که شما شخصیتى متفکر ، عارف به اسلام و صاحب درایت و تدبیر هستید » [ [ 10 [ [ 1 - صحیفه نور ، ج 20 ، ص . 173 [ [ 2 - روزنامه رسالت 68 / 3 / 22 و جهت آشنایى بیشتر با سایر دیدگاهها . ک : زندگینامه مقام معظم رهبرى ، مؤسسه فرهنگى قدر ولایت ، ص 242 . [ [ 3 - کتاب آیتبصیرت ، ص . 131 [ [ 4 - احمد جنتى ، نشریه دانشگاه امیر کبیر ، ویژه مجلس خبرگان دوره سوم ، ص . 38 [ [ 5 - روزنامه رسالت . 68 / 3 / 16 [ [ 6 - پرسشها و پاسخهایى در باره مجلس خبرگان رهبرى ، پیشین . [ [ 7 - روزنامه جمهورى اسلامى . 68 / 3 / 22 [ [ 8 - على مؤمن ، قیاده آیت اللّه الخامنهاى ، ص . 91 [ [ 9 - حکایتنامه سلاله زهراعلیهاالسلام ، ص . 225 [ [ 10 - قیاده آیت اللّه الخامنهاى ، پیشین ، ص 92 .