وبگاه عالی نیوز

میثم بن یحیی اسدی که به خاطر خرمافروشی به: "تمار" معروف بود یکی از یاران نزدیک امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام و از حواریان آن حضرت بود و از آن حضرت به اندازه استعداد خویش، دانش و معرفت فراگرفت و بر رازهای نهان و اخبار غیبی، اطلاع می‌یافت.^[۱]

به همین جهت، وی پیش از شهادت ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام در کربلا، شهادت آن حضرت و یارانش را پیش‌گویی کرده بود. فضیل رسان از جبله مکیه روایت کرد که از میثم شنیدم می‌گفت: به خدا سوگند، این امت جفاکار فرزند پیامبرشان را در دهم ماه محرم می‌کشند و دشمنان خدا، آن روز را جشن گرفته و عید می‌گیرند.

سپس گفت: و ان ذلک لکائن قد سبق فی علم الله تعالی ذکره، أعلم ذلک بعهد عهده الِّی مولای امیرالمؤمنین علیه‌السلام ولقد اخبرنی انه یبکی علیه کلّ شئی...؛ این مسئله، انجام شدنی است که در علم ازلی خداوند متعال گذشت و آن را سرورم امیرمؤمنان علیه‌السلام که بهتر از هر کسی می‌داند، طی عهدی مرا به آن مطلع نمود و به من خبر داد که برای مظلومیت او امام حسین علیه‌السلام تمام موجودات می‌گریند.^[۲]

میثم تمار در کوفه امام علی علیه‌السلام را همراهی می‌کرد و آن حضرت چیزهایی که به خیلی از همراهانش نمی‌توانست بگوید، به خاطر ظرفیت بالای میثم تمار به وی می‌فرمود. از جمله وی را از آینده‌اش و کشته شدنش در راه خدا و محبت اهل بیت علیهم‌السلام خبر داد. در این باره روایات فراوانی نقل گردیده است.

از جمله، یوسف بن عمران روایت کرد که میثم تمار به من گفت: روزی حضرت علی علیه‌السلام مرا خواست و فرمود: چگونه خواهد بود حال تو آن زمانی که فرومایه بنی‌امیه عبیدالله بن زیاد تو را بخواند و بخواهد از من برائت جویی؟ گفتم: من از تو برائت نمی‌جویم. امام علی علیه‌السلام: به خدا سوگند، در آن حال او تو را به صلیب کشیده و می‌کشد. گفتم: صبر پیشه می‌کنم و این کار از من، در نزد خدای متعال بسیار اندک است. امام علی علیه‌السلام: در آن حال، در بهشت با من خواهی بود.^[۳]

میثم تمار حتی بر چوبه داری که وی را در آن به صلیب خواهند کشید از امام علی علیه‌السلام نشانی‌اش را گرفت و به زیر درخت آن می‌رفت و با آب، جارو کردن آن در آنجا به نماز می‌ایستاد و به همسایگان آن می‌گفت من بزودی همسایه شما می‌شوم. آنان تصور می‌کردند که وی قصد خرید خانه در نزدیکی‌های آنان را دارد، ولیکن مراد او چیز دیگری بود که از استاد و مرادش امام علی علیه‌السلام به آن پی برده بود.

به هر روی وی از عاشقان و مریدان امام علی علیه‌السلام و فرزندانش امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام بود و در آن سالی که امام حسین علیه‌السلام بر علیه یزید قیام کرد، میثم در آن سال به سفر حج رفته بود و در بازگشت به کوفه در قادسیه دستگیر شد. در آن ایام با آمدن عبیدالله بن زیاد به کوفه و شهادت مسلم بن عقیل علیه‌السلام در این شهر، رعب و وحشت عظیمی اهالی این دیار را فراگرفته بود و عبیدالله بن زیاد حکومت نظامی بسته و کنترل کننده‌ای اعمال می‌کرد و تمامی دوستان و دوستداران ولایت را دستگیر و شکنجه می‌نمود. از جمله میثم تمار را پیش از رسیدن به خانه‌اش در قادسیه دستگیر کرده و او را به قصر عبیدالله بردند و عبیدالله از وی خواست که از علی علیه‌السلام برائت بجوید و وی را دشنام دهد. ولی میثم تمار از این کار امتناع کرد و مناقب علی علیه‌السلام را بر زبان جاری کرد.

عبیدالله هر چه تلاش کرد، فایده‌ای نداد و از روی خشم و غضب دستور داد وی را در بالای داری به صلیب کشند و هیچ‌گونه آب و غذایی ندهند تا جان دهد. ولی میثم تمار در بالای دار نیز از مناقب و فضایل اهل بیت علیهم‌السلام سخن می‌گفت و اهالی کوفه با اجتماع در پای دار او به سخنانش گوش فرا داده و بر دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام لعنت می‌فرستادند.

عبیدالله دستور داد که بر دهانش لجامی زده تا وی را از گفتن بازدارند. این نخستین لجامی بود که در تاریخ اسلام بر دهان یک انسان زدند و او را از گفتن بازداشتند. میثم سه روز تمام در بالای دار مقاومت کرد و تا توانست از نیکی‌های امیرمؤمنان علیه‌السلام و فضائل اهل بیت علیهم‌السلام و ستمکاری‌های یزید بن معاویه و عبیدالله بن زیاد، سخن گفت و مردم را از ناآگاهی و نادانی بیرون آورد و با واقعیت‌ها آشنا کرد.

در روز چهارم دست‌ها و پاهایش را قطع و زبانش را از کام بیرون آوردند و بر بدن شریفش نیزه زدند و به همان حالی که مولایش امام علی علیه‌السلام پیش‌گویی کرده بود، وی را به شهادت رسانیدند.^[۴]

شهادت وی روز 22 ذی الحجه سال 60 قمری، ده روز پیش از آمدن امام حسین علیه‌السلام به کربلا واقع گردید. قبر شریف وی از زیارتگاه‌های معروف عراق است که در سمت جنوب مسجد اعظم کوفه قرار دارد و شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم‌السلام، آن را زیارت می‌کنند.

1- منتهی الامال شیخ عباس قمی، ج 1، ص 215.

2- الأمالی شیخ صدوق، ص 110؛ بحارالانوار علامه مجلسی، ج 45، ص 202.

3- الخرائج والجرائح قطب‌الدین راوندی، ج 1، ص 229.

4- نک: روضة الواعظین فتال نیشابوری، ص 288؛ کشف الیقین علامه حلی، ص 77؛ خصائص الائمه علیهم‌السلام سید رضی، ص 54؛ الفضایل ابن شاذان، ص 103؛ اختیار معرفه الرجال شیخ طوسی ص 80 و ص 82 و ص 85.

منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی