تاریخ وقوع: 16 محرم
مسلمانان در عصر خلیفه اول (ابوبکر بن ابی‌قحافه) پس از پیروزی‌هایی که در نبرد با مسیحیان و سپاهیان روم در جبهه‌های غرب و مناطق شام، همانند أجنادین، بُصری و مرج صُفّر بدست آورده بودند، نیروهای خویش را برای نبرد با مدافعان شهر بزرگ و تاریخی دمشق (مرکز شام) متمرکز کردند. آنان در شانزدهم محرم سال 14 قمری به دمشق هجوم آورده و آن را از چند سو به محاصره خویش درآوردند.
مدافعان شهر، تمامی درهای شهر را بر روی مسلمانان بسته و در داخل شهر سنگربندی کرده و آماده نبرد با مسلمانان شدند. خالد بن ولید از سوی ابوبکر، فرماندهی مسلمانان مبارز منطقه شام را بر عهده داشت و به مدت شش ماه، این شهر را در محاصره خویش نگه داشت.
سرانجام با آنان معاهده‌ای بست و طی صلحنامه‌ای آن را به سوی مسلمانان گشود. در همان ایام، ابوبکر از دنیا رفته و عمر بن خطاب جانشین وی گردید. نخستین اقدامات عمر بن خطاب برکناری خالد بن ولید از فرماندهی سپاه شام و نصب ابوعبیده جراح به جای وی بود. ولی ابوعبیده، به خاطر مصالحی امارت و فرماندهی خویش را تا پایان فتح دمشق پنهان نگه داشت.
فتح دمشق در ماه رجب سال چهاردهم قمری، در عصر عمر بن خطاب به وقوع پیوست و این واقعه، ضربه سنگینی بر امپراتوری روم شرقی وارد ساخت و زمینه مناسبی برای پیشرفت‌های بعدی مسلمانان گردید.[۱]
1- تاریخ دمشق (ابن عساکر)، ج 2، ص 100؛ فتوح البلدان (بلاذری)، ص 165؛ تاریخ ابن خلدون، ج 1، ص 501.
منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی