وبگاه عالی نیوز

ایام حج بیت الله الحرام که فرا می‌‌رسد، یکی از پیامکهایی که زیاد رد و بدل می‌‌شود، این است:*

دلخوش از آنیم که حج می‌‌رویم *** غافل از آنیم که کج می‌‌رویم

کعبه به دیدار خدا می‌‌رویم *** او که همین‌‌جاست کجا می‌‌رویم

حج به خدا جز به دل پاک نیست *** شستن غم از دل غمناک نیست

خیلی از ما بعد از خواندن این شعر، به تحسین شعر و شاعرش می‌‌پردازیم که به‌‌به، عجب شعر زیبایی و واقعا نسخه درد‌های جامعه امروز ما را پیچیده است!!! و سریع در صدد ارسال آن برای گروه‌‌های مختلف در شبکه‌‌های اجتماعی بر می‌‌آئیم.

اما دست نگه دارید، در ادامه مطلب بخوانیم؛ آیا واقعا اینگونه است؟ آیا این کلام صحیح است؟ و آیا اگر ما در انتشار چنین پیامکهایی نقش داشته باشیم در گناه انتشار آن سهیم هستیم یا خیر؟

در پاسخ به شعر بالا و سایر شبهات از این دست در خصوص حج، همانند:

آیا چون خدا در همه جا وجود دارد، لازم است ما به حج برویم؟

آیا داشتن دل پاک برای رسیدن به سعادت و خوشبختی کفایت می‌‌کند؟

آیا بهتر نیست که هزینه حج را برای رفع فقر در جامعه استفاده کنیم؟

آیا ...

می‌‌گوییم:

در منطق راستین اسلام، حج تمتع به عنوان یکی از واجبات الهی معرفی شده است و فریضه حج، یکی از مهمترین فرایض دینی هر مسلمانی می‌‌باشد که ابعاد عبادی و سیاسی و اخلاقی فراوانی را در پی دارد.

قرآن مجید حج تمتع را برای همه کسانی که استطاعت و توانایی انجام آن را داشته باشند واجب شمرده شده است.(آل عمران،۹۷)

ائمه(ع) نیز فرموده‌‌اند کسی که حج واجب خود را ترک کند و با همین حالت از دنیا برود، غیر مسلمان از دنیا رفته است.(کافی، ج ۴، ص ۲۶۹)

پس چناچه با فراهم بودن شرائط، حج انجام نشود، نافرمانی از فرمان الهی است و گناه قطعی محسوب می‌‌شود.

مسلّم است که گناه، نه تنها دل آدمی را پاک نمی‌‌کند، بلکه سبب تیرگی و تاریکی و ناپاکی قلب می‌‌شود.

پس سخن کسانی که بر این باورند که دل، باید پاک باشد و به جا آوردن حج لازم نیست، بی معناست.

همچنین  باید توجه داشت که به تنهایی و در پستوهای خانه نیز می‌‌توان نماز را اقامه کرد و به تنهایی و در سرزمین خود می‌‌توان هزاران قربانی کرد و هزاران فقیر را سیر کرد، اما ابرقدرت‌‌های بزرگ دنیا را جز با وحدت و برادری و اتحاد و مقاومتی که در حج به نمایش جهانی گذاشته می‌‌شود، نمی‌‌توان شکست داد و این یکی از مهمترین فلسفه‌‌های حج است که نه کمک به فقرا و نه قربانی و نه نماز و روزه هیچ کدام نمی‌‌تواند جایگزین آن شود.

همچنین توجه به این نکته لازم است که در کشور ما سالیانه هزاران سفر توریستی و تفریحی به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی صورت می‌‌گیرد که این مسئله در سال های اخیر نیز رواج بیشتری داشته است:

«بر اساس آمار رسمی ترکیه، یک میلیون و 500 هزار ایرانی در سال 2011 به ترکیه سفر کرده‌اند که گردشگران ایرانی بعد از آلمان، روسیه و انگلیس بیشترین گردشگران ورودی به ترکیه محسوب می‌شوند.

ایران رتبه چهارم ورود گردشگر به ترکیه را داراست که درآمد حاصل از این گردشگران ایرانی برای ترکیه در سال 2011؛ رقمی معادل یک میلیارد دلار اعلام شده است.»

http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13901019000608

حال سؤال اصلی این است که چرا هیچ فرد و یا گروهی خواستار تعطیلی این سفرها و صرف هزینه‌‌های کلان آن که گاهی مواقع با هزینه‌‌های حج قابل مقایسه نیست، نمی‌‌شود؟!!!

اگر در سایت‌‌ها و وبلاگ‌‌ها و شبکه‌‌های مجازی جستجویی اجمالی داشته باشید، متوجه خواهید شد که مطالب متعددی پیرامون مخالفت با حج نوشته شده، که همگی تأکید بر ترک این فریضه الهی دارد و از مسلمانان به دلائل مختلف خواسته شده است که این تکلیف الهی را ترک کنند!!

بسیار جالب است که در روایات اسلامی یکی از فوائد مهم فریضه حج؛ رفع گرفتاری و فقر از جامعه و همچنین توانگری افراد معرفی شده است، که از جمله این روایات، دو روایت زیبا و خواندنی از امام صادق(علیه السلام) است که می‌‌فرمایند:

1- «ندیده‌‌ام که چیزی همانند مداومت بر زیارت این خانه، چنان سریع توانگری بیاورد و فقر بزداید»[امالی طوسی: 694]

2- همچنین اسحاق بن عمار خدمت امام صادق(ع) عرض کرد: من خودم را آماده کرده‌‌ام که هرساله یا خودم به حج بروم، یا مردی از افراد خانواده‌‌ام را با هزینه خود به حج بفرستم.

امام(ع) فرمود:آیا بر این کار مصمم هستی؟ اسحاق عرضه داشت: آری.

امام(ع) فرمود: اگر چنین است یقین داشته باش که ثروتت زیاد خواهد شد و تو را نوید توانگری می‌‌دهم»[ثواب الاعمال:70]

نکات مهمی را می توان از این دو روایت بدست آورد:

نکته اول: حج نه تنها سبب فقر نمی‌‌شود بلکه علتی مهم برای توانگری افراد می‌‌باشد.

نکته دوم: آنچه در روایات مخصوصا در روایت دوم بر آن تاکید شده است، توجه به این نکته است که نیت شخص سؤال کننده آن است که یا خود به حج برود و یا فردی از خانواده خود که توانایی مالی ندارد را به حج بفرستد.

نکته سوم: مسلم است زمانی حج حاجی مقبول می‌‌شود که او به فکر فقیران و نیازمندان جامعه باشد و از ثروتی که نصیب او می‌‌شود، در راه رفع مشکلات و گرفتاری‌‌های جامعه استفاده کند.

آری، تمام آنچه گفتیم در مورد «حج واجب» است و کسی که باید حج واجب بجا آورد، هیچ عذری از او پذیرفته نیست.

اما نسبت به «حج مستحبی»، و افرادی که با هزینه‌‌ی مبالغ بسیار، هر سال به حجّ مستحبی می‌‌روند،  حساب آنان جداست. اگر این افراد علاوه بر انجام حج، به امور مهم دیگر همانند کمک به فقرا و مستمندان و ... رسیدگی می‌‌کنند، که خوشا بحال آنان و گوارای وجودشان.

اما اگر فقط در صدد بجا آوردن حج[و چه بسا دنبال اسم و رسم] هستند، بدون آنکه به فقرا و مستمندان مسلمان رسیدگی کنند، خطاب به این افراد فقط همین روایت امام باقر(ع) را عرض می‌‌کنم:

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع) قَالَ: «وَ اللهِ لَأَنْ أَحُجَّ حَجَّةً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ رَقَبَةً وَ رَقَبَةً وَ رَقَبَةً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ عَشْراً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ السَّبْعِینَ وَ لَأَنْ أَعُولَ أَهْلَ بَیْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَسُدَّ جَوْعَتَهُمْ وَ أَکْسُوَ عَوْرَتَهُمْ فَأَکُفَّ وُجُوهَهُمْ عَنِ النَّاسِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَحُجَّ حَجَّةً وَ حَجَّةً وَ حَجَّةً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ عَشْراً وَ مِثْلَهَا وَ مِثْلَهَا حَتَّى بَلَغَ السَّبْعِینَ»؛(الکافی 2: 195)

امام محمدباقر(علیه السلام) می‌‌فرماید: به خدا سوگند اگر یک حج مستحبی انجام دهم، برایم بهتر از آن است که یک بنده و یک بنده و یک بنده آزاد کنم، و بلکه بالاتر تا این که ده بنده و بلکه هفتاد بنده آزاد کنم.

اما به خدا سوگند اگر خانوده‌‌ای از مسلمانان را در پناه خود قرار دهم، گرسنگی آن‌‌ها را برطرف کنم، پوشاکشان را تهیه کنم، و آبرویشان را نزد مردم حفظ کنم، نزد من محبوب‌‌‌تر و دوست داشتنی‌‌تر است از این که یک حج و یک حج و یک حج انجام دهم و بلکه ده حج[مستحبی] و بلکه هفتاد حج[مستحبی] انجام دهم.

عزیزان تذکر این نکته مهم لازم است که این روایت ناظر به حج مستحبی است. چرا که حج واجب، همانند نماز، هیچ بدل و جایگزینی ندارد، و هرگز نمی توان به بهانه‌‌ی وجود برخی مستمندان، این عبادت و فریضه‌‌ی بزرگ الهی را زیر سؤال برد.

چنانکه امام خمینی(قدس سره)  نیز در پیامی در روز 26 خرداد ماه سال 1358 (که در روزنامه اطلاعات روز 27 خرداد سال 58 منتشر شده) می‌‌‌فرمایند:

«. . . من از اشخاصی که برای زیارت‌‌ها مثل زیارت مکه معظمه و مدینه منوره می‌‌خواهند به طور استحباب بروند، از آن‌‌ها می‌‌خواهم و تقاضا می‌‌کنم که شما برای ثواب می‌‌خواهید مکه مشرف بشوید و یا می‌‌خواهید مدینه منوره و یا به عتبات مشرف شوید، امروز ثوابی بالاتر از این نیست که به برادران خودتان کمک کنید. و این سازندگی را همه با هم شروع کنید که ایران خودتان درست ساخته بشود و برادران شما نجات یابند ...».

و اما در مورد انتشار این پیام یا هر پیام دیگری که نمی‌‌دانیم راست است یا دروغ، و آیا در آن گناهی هست یا خیر، خوب است بدانیم که پیامبر(ص) فرمود: «مَنْ أَذَاعَ فَاحِشَةً کَانَ کَمُبْتَدِئِهَا »(کافی، ج‏2، ص‏356) اگر کسی گناه را پخش کند(خواه مطلب، یا عکس، یا فیلم، یا دروغ، یا تهمت یا ...)، انگار خودش همان گناه را انجام داده است.

پس هر پیامی برای ما ارسال شد، سریع و بدون فکر، در صدد انتشار آن نباشیم، چرا که ممکن است هم در دنیا گریبانگیر ما شود و هم در آخرت، چرا که خداوند متعال فرمود:

«إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلا»(إسراء: 36)؛

گوش و چشم و قلب، و تمام اعضای بدن انسان مورد پرسش واقع خواهند شد.

در پایان از خداوند متعال مسألت می‌ کنیم که مسافران سرزمین وحی بعد از مراجعت از این سفر آسمانی، بیش از گذشته به فکر نیازمندان و مستمندان جامعه باشند و از برکاتی که در این سفر مقدس بهره برده‌‌اند در مسیر کسب رضایت الهی استفاده کنند.

*نویسنده: عبدالله حق دوست وبلاگ برای همه مفیده