جام جم آنلاین: چه کسی میگوید «ویتامین هر چه بیشتر، خاصیتش بیشتر؟!» به همین راحتی؟ خیال میکنید مصرف یکی دو تا قرص جوشان مولتیویتامین و چند قرص اسیدفولیک و ویتامین A و E سلامتیتان را تضمین میکند؟! خیال میکنید مصرف روزانه ویتامینها به این شیوه بیضرر است؟! کاملا در اشتباهید.
ویتامینها همیشه دوست شما نمیمانند، بخصوص وقتی خودسرانه و بدون مشورت با پزشک مصرفشان کنید.ما در این گزارش به توضیح برخی مضرات مصرف بیش از حد و خودسرانه انواع ویتامینها میپردازیم اما پیش از آن باید نکتهای را یادآوری کنیم. پزشکان معتقدند برای این که ویتامینهای بدنتان را به حد کافی تامین کنید باید روزانه 5 نوبت سبزی و میوه بخورید ولی معمولا کسی با مصرف این مقدار سبزی و میوه به حد بالای ویتامینها در بدن نمیرسد بنابراین عوارض ناخوشایند مصرف بیش از حد ویتامینها وقتی ظاهر میشود که شما به جای سبزیجات و میوهها، سراغ مصرف خودسرانه ویتامینهای داروخانهای و خارج از مواد غذایی میروید.
ما علاوه بر این که از مضرات مصرف خودسرانه این ویتامینها برایتان تعریف میکنیم، برخی مواد غذایی که این ویتامینها را به شکل طبیعی دارند شرح میدهیم.
دکتر سارا هاشمپور، پزشک عمومی و پژوهشگر در گفتوگو با «جامجم» توضیح میدهد: ویتامین A جزو ویتامینهایی است که از بدن دفع نمیشوند. مصرف بیش از نیاز این ویتامین سبب سردرد، زخم شدن دهان، گیجی، حالت تهوع و استفراغ، ریزش موها، عادت ماهیانههای نامنظم و دردناک در خانمها، درد استخوانها و مفاصل و لکههای زرد رنگ روی پوست میشود.
مواد غذایی مانند هویج، تخممرغ، جگر، سبزیها، شیر و کلم بروکلی از جمله مواد غذایی سرشار از ویتامین A هستند.
ویتامینهای D ، E و K
تا به حال برایتان پیش آمده دچار شکستگی استخوان شوید و پزشکان برایتان ویتامین D تجویز کنند. فکر میکنید مصرف خودسرانه ویتامین D هر روز استخوانهایتان را محکمتر خواهد کرد؟ دکتر هاشم پور تاکید میکند: همین ویتامین مفید اگر بیش از حد نیاز مصرف شود تاثیری برعکس دارد و باعث بیماری به نام استخوان شکننده میشود و از جوش خوردن استخوانها جلوگیری میکند. او میافزاید: مصرف زیاد این ویتامین همچنین باعث تداخل در عملکرد عضلات، بیماریهای قلبی و... میشود.
ویتامین D در مواد غذایی همچون زرده تخممرغ و شیر و ویتامین E در گندم، آجیل، سویا، ذرت و کره دیده میشود.
این پژوهشگر هشدار میدهد: گرچه برخی ویتامینها مانند ویتامین E هنوز عوارض شناخته شدهای ندارند، اما این دلیل نمیشود که خطری نداشته باشند، بلکه هنوز عوارض آنها در بدن به شکل کامل شناخته نشده است و به هر حال مصرف زیاد آنها مضر است.
به گفته او مصرف بیش از حد نیاز ویتامین K نیز سبب بروز بیماری زردی در کودکان شیرخوار میشود. این ویتامین در مواد غذایی همچون سبزیجات و میوههایی که رنگ سبز دارند و جگر وجود دارد.
خانواده ویتامین B
دکتر هاشمپور توضیح میدهد که از خانواده ویتامینهای گروه B ویتامینهای B1، B2، B5 و B12 مسمومیتهای شناخته شدهای ندارند . B1 در غلات، B2 در اسفناج، قارچ و جگر و شیر، B5 در غذاهای حیوانی و حبوبات و B12 در غذاهای حیوانی موجود است.
ویتامین B6نیز در اسفناج، موز و کلم بروکلی وجود دارد و مصرف زیاد و غیرطبیعی آن ممکن است به اختلال در راه رفتن و بیماریهای عصبی همچون خواب رفتن دور دهان و دستها بینجامد و این در حالی است که همین ویتامین برای رفع چنین عوارضی در بیماران به کار میرود، اما مصرف بیش از حد اندازهاش نتیجه عکس دارد.
حتما شنیدهاید که ویتامین B3 در بدن سبب کاهش چربی میشود، اما اگر اضافه وزن دارید و میخواهید سراغ این ویتامین بروید عوارض آن را بخوانید تا بفهمید چرا در ردههای آخر روشهای کاهش چربی قرار گرفته است. دکتر هاشمپور میگوید: مصرف بیش از حد نیاز این ویتامین سبب زردی، اختلالات کبدی، اسهال، بالا رفتن قند، ضایعات پوستی، انقباضات رودهای، گر گرفتگی، بالا رفتن اسید اوریک و حتی بیماریهای قلبی میشود. حالا هنوز هم میخواهید به تجویز خودتان، ویتامین B3 مصرف کنید؟
ویتامین B3 در قارچ، مرغ و بادام زمینی به فراوانی دیده میشود.
اسید فولیک و ویتامین C
این نوع ویتامین اگر زیاد استفاده شود باعث تشنج خواهد شد. دکتر هاشمپور با اشاره به این موضوع میافزاید: مصرف خودسرانه این ویتامین باعث میشود علائم ظاهری نوع دیگری از کمخونی در بدن بیمار ناپدید شود در حالی که کمخونی واقعی در بدن باقیمانده است و این وضعیت ممکن است پزشک معالج را به اشتباه بیندازد.
اسید فولیک در سبزیجات و میوههایی که رنگ سبز دارند و جوانهها دیده میشود.
این پزشک درباره عوارض مصرف بیش از حد نیاز ویتامین C نیز تاکید میکند: مصرف نادرست این ویتامین باعث بیماری سنگ کلیه میشود. این نوع ویتامین در توتفرنگی، مرکبات و کلم بروکلی به فراوانی وجود دارد.